Uit ; de 'Hoorngids'

Politici die een groot project willen doordrukken, geven hun parlement, het publiek en de media overal ter wereld vaak bewust verkeerde informatie om hun dromen goedgekeurd en daarna ook gebouwd te krijgen. Dat stellen drie onderzoekers, B. Flyvbjerg, N. Bruzelius en W. Rotherngatter in het boek ‘Megaprojects and Risks’, “De formule voor goedkeuring is een ongezonde cocktail van te laag geschatte kosten, overschatte opbrengsten, te weinig aandacht voor de milieugevolgen en overschatte voordelen voor de verdere economische ontwikkeling”, concludeert het drietal.
Het onderzocht wereldwijd een paar honderd ‘megaprojecten’ in twintig landen, variërend van het Sydney Opera House en Concorde tot de Kanaaltunnel en de HGV-lijnen in Duitsland. In alle gevallen zijn de kosten vele malen overschreden – in Sydney bijvoorbeeld vijftien keer – en werden de positieve gevolgen veel te mooi voorgesteld. Zo trekt de Kanaaltunnel nog niet eenderde van het aantal gebruikers waarvan de plannenmakers enkele decennia geleden zijn uitgegaan en beantwoordt het Opera House nog steeds niet aan de akoestische eisen.
De auteurs keken naar gebouwen, civieltechnische werken, complete nieuwe steden en grote militaire complexen. Uit hun overzicht blijkt dat het doordrijven van dit soort droomprojecten niet iets is van vandaag of gisteren.
Het in 1869 geopende Suez Kanaal was bijvoorbeeld al twintig keer zo duur als oorspronkelijk begroot, het culturele Barbican Centre in Londen kwam niet op 12 maar op 260 miljoen euro uit, de Brooklyn Bridge in New York is tweemaal zo duur geworden en de meer recente Kanaaltunnel kwam uiteindelijk 80 procent boven de begroting uit.


Volgens de onderzoekers is bij veel megaprojecten sprake van ‘moedwillige misleiding’. “Het onderschatten van de kosten kan je niet alleen maar toeschrijven aan fouten maar gebeurt omdat er gewoon wordt gelogen,” is hun conclusie.
Dat gebeurt meestal door ijdele politici, die alleen maar het best-case scenario presenteren en alle risico’s onder de tafel houden. De auteurs laken de filosofie ‘dat er nooit een groot bouwwerk tot stand zou komen als van tevoren wel een juist beeld wordt geschetst’.
Integendeel, zo menen ze. “De gigantische kostenoverschrijdingen, in verreweg de meeste gevallen uit de belastinggelden, niet te accepteren en stelt daarom dat dit soort megabeslissingen alleen maar goed gemaakt kan worden op basis van zo accuraat mogelijke gegevens. De ‘worse-case moet naast de ‘best-case’ worden gezet, maar de vraag is hoeveel nieuwe megaprojecten de wereld dan nog zou zien verrijzen.

grjoep
steinmeijer.net